Phim tài liệu là kho tư liệu cuộc sống của mỗi gia đình, mỗi quốc gia, dân tộc. Những người làm phim tài liệu là những nhà chép sử bằng hình ảnh, đầy tỉ mỉ, công phu và rất nhân văn. Tuy nhiên phim tài liệu nói chung và phim tài liệu của Việt Nam hiện nay nói riêng đang gặp phải những vấn đề thời đại.
Thực trạng phim tài liệu hiện nay
- Sự bền bỉ của phim truyện điện ảnh và sự phát triển mạnh mẽ của phim truyền hình cùng các sản phẩm truyền thông đa phương tiện đã khiến cho điện ảnh tài liệu bị ảnh hưởng một cách toàn diện. Từ nguồn kinh phí sản xuất đến đối tượng khán giả đều bị sụt giảm nghiêm trọng.
- Sức hấp dẫn của phim tài liệu đã giảm nhiệt rất nhiều so với trước kia do tính chất khô cứng, phải bám theo tuyến truyện thực tế, hạn chế sự sáng tạo, màu mè.
- Phim tài liệu chưa theo kịp xu hướng phát triển của khoa học công nghệ trong lĩnh vực phim ảnh. Nhiều phim còn được làm theo lối tư duy cũ kỹ, dài dòng kể lể, không có điểm nhấn, kỹ xảo yếu, không có sức hấp dẫn mang tính thời đại.
- Phim tài liệu Việt Nam chưa tìm được đường ra rạp với khán giả. Một số phim ít ỏi chiếu rạp nhưng kén người xem hoặc gần như không có người xem do quảng bá chưa tốt. Đầu tư cho phim tài liệu không mang lại lợi nhuận cao nên rất khó tìm nguồn đầu tư cho phim trừ các đơn đặt hàng nhà nước.
- Những nhà làm phim tài liệu Việt Nam còn nặng về tuyên truyền một chiều, phục vụ mục đích chính trị là chính chứa chưa nâng cao yếu tố giải trí và yếu tố thương mại.
- Phim tài liệu Việt Nam vẫn tự cho mình là một vùng đất thiêng, phục vụ Đảng, Nhà nước là chính. Mải tự hào mà ngủ quên trong quá khứ dẫn đến một khoảng cách khá xa so với các loại hình khác như điện ảnh, truyền hình.
Thị trường phim ảnh hiện nay có còn chỗ cho các nhà làm phim tài liệu hay không?
Xin khẳng định là vẫn còn, và rất có thể vòng quay lặp lại trong một tương lai không xa, khi đó phim truyện và truyền hình thoái trào, khán giả lại tìm về với phim tài liệu bởi những đặc thù của nó.
- Phim tài liệu sẽ sống mãi trong dòng chảy điện ảnh của Việt Nam và của thế giới.
- Phim tài liệu sẽ phát triển thêm ở các hình thức như: ký sự, phóng sự, tài liệu truyền hình.
- Phim tài liệu sẽ xuất hiện nhiều bộ phim có tính giải trí và thương mại rõ nét hơn, thành công khi ra rạp và được khán giả đón nhận.
- Sẽ xuất hiện nhiều cá nhân, đơn vị làm phim tài liệu chuyên nghiệp một cách độc lập, nói lên tiếng nói của quần chúng nhân dân ở nhiều góc độ.
- Tài liệu chính luận phục phụ tuyên truyền sẽ đến hồi thoái trào, bị thu hẹp và đầu tư ít khiến các nhà làm tài liệu phải đổi mới mình, đổi mới tư duy làm phim và chủ động tìm kiếm mảnh đất mới cho nghề này.
- Với sự phát triển của công nghệ, làm phim tài liệu hiện nay không còn khó khăn, phức tạp như trước, thậm chí chỉ cần 1 chiếc smartphone là đã có thể làm phim. Chính vì thế, sự cạnh tranh giữa các nhà làm phim và giữa các bộ phim tài liệu với nhau ngày càng khốc liệt, cụ thể trong các sân chơi tranh giải thưởng.
- Phim tài liệu cần có một hệ thống cơ sở hạ tầng và nhân sự thực hiện công tác khai thác kinh doanh và phát hành. Chỉ khi có 2 đội ngũ này thì tài liệu mới có thể tiếp tục sống và phát triển bền vững.
Vậy có nên học làm phim tài liệu hay không?
- Học làm phim tài liệu là học thêm một nghề vô cùng thú vị, vừa là nhà báo vừa là nghệ sĩ.
- Học làm phim tài liệu để biết quan sát và ghi lại cuộc sống một cách khách quan, nhân văn và ấn tượng hơn.
- Nhà làm phim tài liệu hiện đại góp phần quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước ra quốc tế mạnh mẽ, sức lan tỏa lớn, thể hiện được vai trò và sức mạnh của cá nhân trong thời đại mới.
- Làm phim tài liệu có thể tham gia tranh giải ở nhiều liên hoan phim trong nước và quốc tế, nhận được những vinh dự to lớn.
- Và làm phim tài liệu để trở thành một chứng nhân lịch sử, đặt những dấu ấn cá nhân, giai đoạn, dân tộc, quốc gia mình trên bản đồ văn hóa – văn minh nhân loại, gìn giữ cho thế hệ mai sau.
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHỆ THUẬT VÀ TRUYỀN THÔNG CHÂU Á liên tục mở các lớp ngắn hạn “Học làm phim tài liệu” với sự hướng dẫn của các nhà đạo diễn – biên kịch – quay phim xuất sắc. Đăng ký sớm nếu bạn yêu thích và muốn tìm hiểu lĩnh vực này.
Đạo diễn, Nhà báo, ThS.Bùi Phương Thảo
LIÊN HỆ: vp: 54A Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội ĐT: 082 711 9698 Email: buiphuongthaonb@gmail.com
